Αν το "κυπριακό" είναι πρόβλημα, δεν είναι πολιτικό, είναι πολιτιστικό. Σκέφτομαι πως αν γεννιόταν ένας νέος (άλλος) Μπέκετ στον τόπο μας, θα απορρίπταμε το έργο του ως παρά φύσιν δραματική ασέλγεια. Θα του προσάπταμε δραματουργικές ατέλειες, και θα ήταν ακριβώς αυτές που καταχωρήθηκαν ως αρετές του έργου του, στον επίσημο Δυτικό πολιτισμό.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ατάκα Κύπριου θεατράνθρωπου: "δεν θα υπάρξει ποτέ μεγάλος Κύπριος θεατρικός συγγραφέας". Η χαμηλή μας (μερική και ειδική) εθνική αυτοεκτίμηση, όχι άδικα ζυμωμένη με τη ζωή και τη σκέψη μας, τυφλώνει. Είμαστε πια έτοιμοι να καταλογίσουμε στο DNA μας πνευματική ανεπάρκεια.
Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να παρακολουθούν εργαστήρια θεατρικής γραφής, να σπουδάζουν δραματολογία, να σπουδάζουν σκηνοθεσία, να παίρνουν πτυχία και μεταπτυχιακά. Η συνειδητοποίηση της πνευματικής φτώχειας, οδηγεί περισσότερους στην γνώση (όποια να 'ναι, γνώση να 'ναι κι ό,τι να ΄ναι), παρατηρείται δηλαδή μια βουλιμία σχετικά με τις σπουδές, που έρχεται όχι ως κοινωνική επιταγή (αυτό θα ήταν ευχής έργον), ούτε, τις περισσότερες φορές, ως βαθιά προσωπική ανάγκη για εξέλιξη (και αυτό θα ήταν ευχής έργον, και είναι όταν συμβαίνει), αλλά ως προσωπική πορεία προς μια πιθανή επαγγελματική καλύτερη θέση (που είναι σαφώς ισχνή ελπίδα, αλλά είναι ελπίδα) και κυρίως ως σίτιση του ΥΠΕΡ-ΕΓΩ που όταν δεν μπορεί να βασιστεί σε κάποιο ορατό ταλέντο, έχει ένα τρόπαιο να περιφέρει: ένα χαρτί. Αν μη τι άλλο δίνει έναν άερα. Και έχει μεγάλη ανάγκη ο άνθρωπος από αέρα...
Με την ίδια βουλιμία που μετά την εισβολή οι περισσότεροι Κύπριοι επιδόθηκαν με θεαματικά αποτελέσματα επιτυχίας στον νεοπλουτισμό, τώρα ένας νέος νεοπλουτισμός, πνευματικός πια, θερίζει κοσμάκη. Από τα πολλά και μεγάλα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τις πολυκατοικίες (συχνά αναφέρονται ως μέγαρα), και τις περιπτώσεις ημιαστικών περιοχών, που χτίζουν οικία και βοηθητικά, αφήνουν την οικία σχεδόν άθικτη και χρησιμοποιούν τα βοηθητικά, περάσαμε στην υποχρέωση να σπουδάσουν όλοι, κάτι. Και να μην αρκεί ένα χαρτί, αλλά να χρειάζονται περισσότερα. Εν τω μεταξύ, το πνεύμα παραμένει ακατοίκητο, καθώς από το σχολείο στο πανεπιστήμιο, και με τέσσερα μεταπτυχιακά, ο μέσα άνθρωπος δεν αλητεύει με απολαυστικά "εξωσχολικά" αναγνώσματα ή ταινίες ή μουσικές, τα μόνα που προσφέρουν πραγματική παιδεία, ηδονές, και όχι ψυχαναγκασμούς για πόντους σε ιδρύματα.
΄Ολοι μου οι καλοί φίλοι, μου λένε να γράψω θέατρο κι εγώ δεν γράφω, ξέρω πως είναι το πιο δύσκολο είδος, δεν είναι λογοτεχνία καν. Κι όμως, κάπως ήρθαν τα πράματα και βρέθηκα πριν λίγο καιρό με έναν τύπο που ήθελε να πει μια ιστορία μέσα από ένα θεατρικό έργο. Αφού αμφισβήτησε τη δική μου ικανότητα να γράψω ένα, και περηφανεύτηκε για τη δική του ικανότητα επειδή έχει παρακολουθήσει εργαστήρια θεατρικής γραφής στο εξωτερικό, δεν κατάφερε τελικά να πει μια ιστορία και, προς τιμήν του, το παραδέχτηκε.
Κάτι ακόμα πιο εκνευριστικό συνέβη σε μια συνεδρία που αφορούσε στις θεατρικές επιχορηγήσεις. Εκεί και τότε πετάχτηκε ένας νεαρός και υποστήριξε την άποψη πως θα έπρεπε να επιχορηγούνται μόνο θεατρικές παραστάσεις που έχουν σκηνοθέτη με σπουδές, που αλλού, στη σκηνοθεσία! ΄Όταν αντέδρασα μου είπε όταν είμαι άρρωστος να μην πηγαίνω σε γιατρό με πτυχίο και του είπα πως εξισώνει τους υδραυλικούς του σώματος με τους δημιουργούς. Και ευτυχώς το βούλωσε γιατί είχα έτοιμη την ατάκα πως γιατρός με πολλά πτυχία έχει χαντακώσει δικό μου άνθρωπο και έκανε λάθος διάγνωση. Διότι ναι μεν ο γιατρός πρέπει να έχει πτυχίο, αλλά δεν αρκεί. Η ιατρική βεβαίως είναι επιστήμη, αλλά υπάρχουν και καλοί και κακοί γιατροί. ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΟΣΑ ΣΥΝΘΕΤΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΣΕ ΠΥΚΝΩΣΗ.
Και πριν λίγο καιρό αποχώρησα από μια εκδήλωση, όταν ακολουθώντας εξαιρετικούς συναδέλφους, θα έπρεπε να απαγγείλω την ποίηση κάποιας ποιήτριας που δεν ήταν ποιήτρια, αλλά εκδίδει ακατάπαυστα. Αφού με κόλλησε στον τοίχο μιλώντας μου για την ανωτερότητά της και αυτό που κάνει τη ζωή της πιο σημαντική από αυτήν του περιπτερά ή του μπακάλη, και μόλις άρχισα να διαβάζω για να με ακούσει (κάτι σαν πρόβα) και με ήθελε πιο... επικό και άρχισα να πέφτω πάνω σε στίχους άθλιους, αραιούς, κοινότοπους, την κόλλησα εγώ, αποχωρώντας. Τη θέση μου κάλυψε υπερταλαντούχος συνάδελφος και εγώ έχω το βιβλίο της, σκέφτομαι μάλιστα να μοιράσω αποσπάσματα στους μαθητές μου, όχι για να δουν τι ΔΕΝ είναι ποίηση (αυτό είναι σαφές σε όποια αράδα κι αν πέσεις στην τύχη), αλλά για να δουν τι είναι αυτό που λέμε INSTANT CULT.
Βεβαίως μόνο η ποίηση έχει γλυτώσει από την ακαδημαική λαίλαπα, προς το παρόν, και γι' αυτό το αναφέρω. ΄Όλα τα υπόλοιπα, κι αν είναι δυνατόν (!), οι τέχνες, περνάνε σιγά σιγά σε μια ακαδημαική σφαίρα, που χρήσιμη και αποδοτική είναι μόνο σε ανθρώπους που και χωρίς αυτήν, πάλι θα έκαναν καλά τη δουλειά τους. Υπάρχουν θαυμάσιοι σκηνοθέτες με σπουδές και θαυμάσιοι χωρίς. Οι σπουδές είναι καλές, ή άλλοι δρόμοι προσωπικής ανάπτυξης είναι επίσης καλοί, όταν υπάρχει αυτή η ασθένεια που λέγεται ταλέντο. Στις τέχνες λοιπόν και σε όλες τις δουλειές της πνευματικής αλητείας, προέχει αυτή η ασθένεια, ο προσωπικός πολιτισμός και βέβαια η αισθαντικότητα.
Ας γράψω κι εγώ την αισχρή κοινοτοπία πως με αυτό το κειμανάκι, ένα λιθαράκι θέλω να βάλω, για να αλλάξει ο κόσμος προς τα μένα, και να αναφέρω πως ο σημαντικότερος ΄Ελληνας μελετητής και αναλυτής της Δυτικής Λογοτεχνίας τον εικοστό αιώνα, δεν πήγε ούτε μια μέρα στο πανεπιστήμιο. Δεν τον αναφέρω, όποιος τον βρει, κερδίζει ένα βιβλίο του. (Μπορείτε να με βρείτε στο facebook ή να μου γράψετε ή να με γράψετε).
Φώτης Αποστολίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου