η Rafaellandria Corbusier παίρνει συνέντευξη από τον ανεψιό της Φώτη Αποστολίδη ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

     Πολύ καιρό ήθελα να του πάρω μία. Βραδάκι Κυριακής, βρεθήκαμε στην ολυμπιακών διαστάσεων πισίνα μου στα βόρεια Λατσιά. Φορούσα ένα μπικίνι. Ο Φώτης ήρθε κατευθείαν από την πρόβα, ντυμένος πρόχειρα και βγάλε το κραγιόν σου, τι ντεκαντάνς κι αυτοί οι ηθοποιοί. Καθίσαμε στο μπαράκι που μόλις μου είχε τελειώσει ο Πέτρος ο Πελεκάνος, σε στυλ Μύκονος, με τραπεζάκια έξω, ο Φώτης μου είπε πως μοιάζει με ταβέρνα και λείπουν οι τσιπούρες και οι τιμές. Πάντα κυνικός και καταπληκτικός ο άτιμος. Μια μελαγχολία διαπερνά τα μάτια του καθώς κοιτάζει διακριτικά τις ρώγες μου που διαγράφονται στο μικροσκοπικό μου μπικίνι. Το λιόγερμα καθρεφτίζεται στα κοκτέιλ που μας ετοίμασε ο Σεργκέι. Δίνω εντολή στη Γιουλμπαχάρ να πατήσει το REC και αρχίζουμε:

    Υδροχόος με ωροσκόπο Ταύρο και φεγγάρι στο ψάρι. Αυτό σημαίνει ελεύθερο πνεύμα, γείωση και ευαισθησία. Πως τα καταφέρνεις βρε θηρίο;

     Είμαι αντιφατικός. Δεν πλήττω ποτέ με την πάρτη μου.

Δηλαδή δεν βαριέσαι ποτέ;

     Φυσικά και βαριέμαι. Αλλά και οι μέρες της βαρεμάρας, έχουν ώρες, στιγμές - κιβωτούς που ξεσπάνε άλλη στιγμή σε έμπνευση. Και όταν συμβεί αυτό με διασκεδάζει ο εαυτός μου.

Καλά. Ας πάμε στα θεατρικά. Γιατί δεν σε βλέπουμε στην τηλεόραση; Μήπως θεωρείς πως ο ηθοποιός δεν πρέπει να είναι σελέμπριτης; Αυτές είναι παλιές απόψεις. Και το "εντέχνως" που ήσουν γκεστ για κάποιες σεζόν σταμάτησε. Δεν θες να είσαι αναγνωρίσιμος;

     Νόμιζα θα μιλούσαμε για το θέατρο.

Σκάσε και απήντησε μου.

    Να σας απηντήσω. (Γέλια, μόνος του). Αν ερχόταν κάτι καλό, θα το έκανα. Αλλά κι εγώ δεν επένδυσα στην τηλεόραση. Παρά το σκουπιδαριό, που δεν είναι τόσο ακραίο ώστε να μου τραβήξει το ενδιαφέρον (δηλαδή εγώ είμαι φαν του Big Brother), γι' αυτό και δεν βλέπω τηλεόραση, είμαι ανοιχτός αν προκύψει κάτι να το κάνω. Πάντα όμως είχα το θέατρο ως απόλυτη προτεραιότητα. ΄Αφησα και το ραδιόφωνο, που το λατρεύω, για το θέατρο, επειδή τότε δεν κολλούσαν οι ώρες και έπρεπε να παίζω παιδικό.

Θα ξαναγυρνούσες στο ραδιόφωνο;

     To ραδιόφωνο κονσέρβα δεν με αφορά. Εγώ έπαιζα από Βέρα Λάμπρου, μέχρι Φαραντούρη. Με ενδιαφέρει ένα ραδιόφωνο προσωπικής ιδιοσυγκρασίας, και δεν εννοώ βέβαια το καρακιτσαριό του κάθε βλάκα που παίζει τρία έντεχνα και λέει μαλακίες με ζεστή φωνή. Μόνο μια τρομοκρατική εκπομπή θα με αφορούσε. Αλλά ούτε και αυτή η ξεφτίλα που ο εκφωνητής (και σε καμία περίπτωση παραγωγός μουσικών εκπομπών) λέει την ώρα ανά πεντάλεπτο με αφορά. Βεβαίως δεν ακούω  ραδιόφωνο.

Συγγνώμη, αλλά πως ενημερώνεσαι;

     Υπάρχει ένας τρόπος να σου έρχονται αυτά που πρέπει ή σου ταιριάζουν. Από το ίντερνετ έχω πρόσβαση στο σκουπιδαριό που εγώ γουστάρω, έχω μια τεράστια συλλογή που καλύπτει το τρίπτυχο τρας/κιτς/καλτ. Ακούω μουσικές, και γενικά μπορώ καλύτερα να επιλέξω εγώ τι ενημέρωση θέλω.

Τέλος πάντων πάμε πίσω στα θεατρικά. ΄Ενα πρόβλημα που έχω εγώ όταν λέω πως ο ανεψιός μου είναι ηθοποιός, είναι πως δεν με πιστεύουν επειδή δεν έχω σήριαλ να τους πω πως είσαι μέσα.

     Να τους λες πως γυρίζει ένα πολύ καλό θέατρο.

Το λέω, αλλά, χέστο. Δηλαδή όλα καλά στο θέατρο;

     ΄Όχι βέβαια. Υπάρχει πολλή βλακεία και στο θέατρο. Αλλά όπως και να το κάνουμε ο ναός της τέχνης της Υποκριτικής είναι το θέατρο. Είναι αρχέγονη δόνηση αυτή. Είμαι φανατικός σινεφίλ για παράδειγμα, αλλά φοβάμαι πως δεν θα με ενδιέφερε τόσο να παίζω σε μια ταινία. Προτιμώ να βλέπω μία ταινία.

Και έτσι βάζεις το λιθαράκι σου στον πολιτισμό.

     ΄Όχι βέβαια. Δεν με αφορά να βάλω λιθαράκι στον πολιτισμό και δεν με αφορά ο πολιτισμός. Δεν με ενδιαφέρει βεβαίως και η ακαδημαική προσέγγιση της τέχνης. Με ενδιαφέρει η αισθαντικότητα. ΄Όταν εκφράζομαι αισθαντικά, τότε τα πράγματα λειτουργούν για μένα.

Και από χρήμα;

     Ζούμε σε μια χώρα τεταρτοκοσμική. Το να είσαι καλλιτέχνης δεν είναι πολύ χρήσιμο, γι' αυτό και δεν πληρώνεσαι καλά. Αυτοί που κόπτονται για τον πολιτισμό, λίγο ενδιαφέρονται για το βιοτικό επίπεδο αυτών που (υποτίθεται) τον υπηρετούν. 

Βγάζεις προς τα έξω την εικόνα ενός δύσκολου ανθρώπου.

     Είμαι. Αλλά στη δουλειά, σαν ηθοποιός, είμαι πολύ συνεργάσιμος. Σέβομαι το όραμα του σκηνοθέτη και προσπαθώ να ενταχθώ σε αυτό. Αφήνω τον μοναχικό δημιουργό απ' έξω και προσπαθώ να είμαι λίγο συν-δημιουργός. Να φτιάξω το ρόλο μου, μαζί με το σκηνοθέτη. Να μην είμαι πίθηκος που εκτελεί διαταγές. Το λέω αυτό διότι η δουλειά μας είναι μια τριτογενής δημιουργία. Προηγείται το κείμενο, ακολουθεί ο σκηνοθέτης και μετά εμείς. Αν έγραφα βιβλία ή ζωγράφιζα πίνακες θα ήμουν ελεύθερος. Η μερική σκλαβιά του ηθοποιού, που βεβαίως είναι επιλογή και μοίρα μου, δεν μου επιτρέπουν να είμαι τόσο δύσκολος. Σε όλα τα υπόλοιπα ναι, είμαι όσο δύσκολος γουστάρω.

Ποια είναι η αγαπημένη σου στάση στο σεξ;

     Tώρα αυτό που κολλάει; (Γέλια, μόνος του),

Η ζωή είναι ατέλειωτο γαμήσι. (Γέλια, εγώ). Τι σιχαίνεσαι περισσότερο;

     Την αγένεια. Αν μου μιλήσεις καλά να κάτσω να με γαμήσεις που λέει ο λόγος. Αν όμως μου μιλήσεις απότομα, κάνω ένα βήμα πίσω και στη χειρότερη περίπτωση, μπροστά. Σιχαίνομαι τους ψεύτες, όλους όσοι δεν έχουν επίγνωση της άγνοιάς τους, τους τελείως μη Καρτεσιανούς κήνσορες που ωρύονται για την αισθητική των άλλων, ενώ είναι μπουρτζόβλαχοι, τους ποιητές "να 'χαμε, να λέγαμε"... Η λίστα δεν έχει τελειωμό. Εξάλλου τι να λέμε τώρα... ΄Όλα κρίνονται κατά περίπτωση. Γενικεύουμε και λέμε "μισώ τους ψεύτες, τους φασίστες" κτλ για να συνεννοηθούμε αλλά, το ά-τομο, μια λέξη που δεν αγαπούσα λόγω υπερ-χρήσης, είναι που θέλει το χάδι ή τη σφαλιάρα του ή τίποτα ή κάτι άλλο. Σιχαίνομαι που η προσωπική ελευθερία του καθενός, εξαρτάται από την οικονομική του δύναμη. Γενικώς σκατά τα έχει κάνει η ανθρωπότητα και δεν φέρω ευθύνη.

Ας Προυστρέψουμε λίγο την κουβέντα, μιας και το ερωτηματολόγιο του Προυστ είναι τόσο δημοφιλής.

     Δημοφιλές.

Αυτό. Για λέγε. Ποιον εκτιμάς περισσότερο.

     Εμένα. Αν όχι περισσότερο, σίγουρα είμαι από τα πιο εντάξει πλάσματα που ξέρω λίγο.

Πότε ένιωσες ευτυχισμένος;

     "Τότε που κυνηγούσα τους ανέμους". Νόμιζα ήμουν δυστυχής.

Πως θα ήθελες να πεθάνεις;

     Δεν θα ήθελα να πεθάνω.

Αν δεν ήσουν αυτό που είσαι, τι θα ήθελες να είσαι;

     "Αυτός που γύρευα, είμαι". Ελύτης.

Αγαπημένος ποιητής.

     Καρυωτάκης.

Βουνό ή θάλασσα;

     Προυστ δεν το λες, αλλά θάλασσα.

Μίλησέ μας για το πιο εξωφρενικό πράγμα που σου έχει συμβεί.

     ΄Εχω εσένα θεία. (Γέλια, κι από τους δύο, διότι έχω αυτοσαρκασμό). Γενικά είμαι βίος και πολιτεία. Η αυτό-βιογραφία μου είναι ο κρυμμένος άσσος στο μανίκι μου και τον φανερώνω, αλλά πόσοι θα διαβάσουν τη συνέντευξη;

Πιστεύεις στο θεό;

     ΄Οσο πιστεύει Αυτός σε μένα. Πάντως τον έχουμε υπερεκτιμήσει. Τη δουλειά την άφησε μισή.

΄Ισως για να γίνει το ταξίδι του άνθρωπου προς τον πολιτισμό και τη θέωση. Σημασία έχει το ταξίδι όχι η Ιθάκη.

    Σημασία έχει το ταξίδι εφόσον φτάσεις στην Ιθάκη, Πας στο ξενοδοχείο σου, τακτοποιείσαι και βγαίνεις την πρώτη σου βόλτα και λες, να, έφτασα. Να θαλασσοδέρνεσαι μόνο, ευχαριστώ, δεν θα πάρω, το έχω δει το έργο. 

Μα αγαπάς την ατέλεια.

     Μόνο αυτή έχει ομορφιά. Αλλά μην τρελαθούμε κι όλας.

Πάνω σε αυτή τη φράση μας διέκοψε ο Σεργκέι. ΄Ηταν ώρα για το μασάζ μου. Ο Φώτης πήρε τα τσιγάρα του και κάθισε πιο πέρα. Η Γκιουλμπαχάρ του έφερε φοντάν και λικέρ που τόσο αγαπάει. Γδύθηκα και με καβάλησε ο Σεργκέι. Συνεχίσαμε τη συνέντευξη όπως ήμουν, αλλά δεν πρόλαβε η Ρουμάνα να την απομαγνητοφωνήσει κι έτσι θα δημοσιεύσω άλλη μέρα το υπόλοιπο. ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ. Ο ΦΩΤΗΣ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ. ΞΕΣΠΩ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΝ ΑΠΟΚΛΗΡΩΣΩ ΚΙ ΕΓΩ!

Ραφαελλάντρια.

αχ ηθοποιοί...

     Αχ ηθοποιοί... Τους έλεγες "αναστενάρηδες". Ετερόκλητο ρεπερτόριο.
     Και κάποιος άλλος μου έλεγε "μη γίνεις εσύ ηθοποιός, εσύ είσαι μορφωμένος". Κι εσύ έλεγες πως μόνο αυτή η δουλειά μπορεί να χωρέσει την πνευματική μου αλητεία. Απαλλαγμένος από την ευθύνη της πρωτογενούς δημιουργίας, μα με το σώμα, τα δόντια, τα νύχια, το λαιμό και το στομάχι μου, ό,τι έχω, σε ό,τι κατάσταση είναι, με την πρώτη, κατεργασμένη πια, ύλη.

     Ηθοποιοί, που μεταξύ μας λέμε πως είμαστε οι χειρότεροι, πως ο καλύτερος έχει προδώσει τη μάνα του. Ηθοποιοί, που όταν μας πιάνουν οι καλές μας, μια κλισέ οδύνη μας ενώνει, μια μάσκα απαρηγόρητου κλόουν, που κάτι προσφέρει στον κόσμο.

     ΄Ελεγες για τον Κατράκη, που δεν εντυπωσιαζόταν με το σουξέ των συναδέλφων του. "Και τη μαιμού μου να βάλω να κάνει το ίδιο πράγμα κάθε βράδυ, κάποια στιγμή θα το κάνει καλά". Και μου έλεγες, παροτρύνοντάς με να γίνω μαιμού, να πω για τον ποιητή "απεταξάμην", να μάθω πως η ζωή είναι πιο απλή: συνθήκη, συνθήκη, συνθήκη, συνθήκη, άντε και καμιά σύνθεση. Άντε και λίγη αφαίρεση. Και λίγη "αισθητική της υποκριτικής".

     Σου έλεγα "μα οι ηθοποιοί είναι σε συνεχή τριβή με τα κείμενα", μου έλεγες για τον κίνδυνο της εξειδίκευσης, συνθήκη, συνθήκη, συνθήκη. "΄Ολο τον κόσμο γύρισες μα τίποτα δεν είδες".

     Ηθοποιοί, έλεγες, δόξα, τίγρη γδαρμένη.

     Λένε πως ο πολιτισμός μιας χώρας κρίνεται από το βιοτικό επίπεδο που απολαμβάνουν οι άνθρωποι που την υπηρετούν. Πολιτιστικές πολιτικές που αγνοούν πλήρως το πασίγνωστο πια "ηθοποιός, φως, νερό, τηλέφωνο". Ηθοποιοί που είναι, ηθοποιοί που δεν είναι, ηθοποιοί που θα μπορούσαν να είναι, αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και κατακυριεύσατε την αχανή χώρα της υποκριτικής και να πάει να γαμηθεί κάθε τέρας, ιερό και μη, και κάθε λογιστής του πνεύματος: συνθήκη, συνθήκη, συνθήκη.

     Κύπρος 2017, ακατάλληλη χώρα για το επάγγελμα του ηθοποιού, συνθήκες, ακόμα και για τους πιο ταλαντούχους ή τυχερούς, δύσκολες. Συνθήκες, συνθήκες, συνθήκες.

      Φ.Α.

   

   

άλλο η καλλιτεχνία παιδί μου, κι άλλο βοηθός μικροβιολόγου

     Αν το "κυπριακό" είναι πρόβλημα, δεν είναι πολιτικό, είναι πολιτιστικό. Σκέφτομαι πως αν γεννιόταν ένας νέος (άλλος) Μπέκετ στον τόπο μας, θα απορρίπταμε το έργο του ως παρά φύσιν δραματική ασέλγεια. Θα του προσάπταμε δραματουργικές ατέλειες, και θα ήταν ακριβώς αυτές που καταχωρήθηκαν ως αρετές του έργου του, στον επίσημο Δυτικό πολιτισμό.
     Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ατάκα Κύπριου θεατράνθρωπου: "δεν θα υπάρξει ποτέ μεγάλος Κύπριος θεατρικός συγγραφέας". Η χαμηλή μας (μερική και ειδική) εθνική αυτοεκτίμηση, όχι άδικα ζυμωμένη με τη ζωή και τη σκέψη μας, τυφλώνει. Είμαστε πια έτοιμοι να καταλογίσουμε στο DNA μας πνευματική ανεπάρκεια.
     Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να παρακολουθούν εργαστήρια θεατρικής γραφής, να σπουδάζουν δραματολογία, να σπουδάζουν σκηνοθεσία, να παίρνουν πτυχία και μεταπτυχιακά. Η συνειδητοποίηση της πνευματικής φτώχειας, οδηγεί περισσότερους στην γνώση (όποια να 'ναι, γνώση να 'ναι κι ό,τι να ΄ναι), παρατηρείται δηλαδή μια βουλιμία σχετικά με τις σπουδές, που έρχεται όχι ως κοινωνική επιταγή (αυτό θα ήταν ευχής έργον), ούτε, τις περισσότερες φορές, ως βαθιά προσωπική ανάγκη για εξέλιξη (και αυτό θα ήταν ευχής έργον, και είναι όταν συμβαίνει), αλλά ως προσωπική πορεία προς μια πιθανή επαγγελματική καλύτερη θέση (που είναι σαφώς ισχνή ελπίδα, αλλά είναι ελπίδα) και κυρίως ως σίτιση του ΥΠΕΡ-ΕΓΩ που όταν δεν μπορεί να βασιστεί σε κάποιο ορατό ταλέντο, έχει ένα τρόπαιο να περιφέρει: ένα χαρτί. Αν μη τι άλλο δίνει έναν άερα. Και έχει μεγάλη ανάγκη ο άνθρωπος από αέρα...

     Με την ίδια βουλιμία που μετά την εισβολή οι περισσότεροι Κύπριοι επιδόθηκαν με θεαματικά αποτελέσματα επιτυχίας στον νεοπλουτισμό, τώρα ένας νέος νεοπλουτισμός, πνευματικός πια, θερίζει κοσμάκη. Από τα πολλά και μεγάλα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τις πολυκατοικίες (συχνά αναφέρονται ως μέγαρα), και τις περιπτώσεις ημιαστικών περιοχών, που χτίζουν οικία και βοηθητικά, αφήνουν την οικία σχεδόν άθικτη και χρησιμοποιούν τα βοηθητικά, περάσαμε στην υποχρέωση να σπουδάσουν όλοι, κάτι. Και να μην αρκεί ένα χαρτί, αλλά να χρειάζονται περισσότερα. Εν τω μεταξύ, το πνεύμα παραμένει ακατοίκητο, καθώς από το σχολείο στο πανεπιστήμιο, και με τέσσερα μεταπτυχιακά, ο μέσα άνθρωπος δεν αλητεύει με απολαυστικά "εξωσχολικά" αναγνώσματα ή ταινίες ή μουσικές, τα μόνα που προσφέρουν πραγματική παιδεία, ηδονές, και όχι ψυχαναγκασμούς για πόντους σε ιδρύματα.

     ΄Ολοι μου οι καλοί φίλοι, μου λένε να γράψω θέατρο κι εγώ δεν γράφω, ξέρω πως είναι το πιο δύσκολο είδος, δεν είναι λογοτεχνία καν. Κι όμως, κάπως ήρθαν τα πράματα και βρέθηκα πριν λίγο καιρό με έναν τύπο που ήθελε να πει μια ιστορία μέσα από ένα θεατρικό έργο. Αφού αμφισβήτησε τη δική μου ικανότητα να γράψω ένα, και περηφανεύτηκε για τη δική του ικανότητα επειδή έχει παρακολουθήσει εργαστήρια θεατρικής γραφής στο εξωτερικό, δεν κατάφερε τελικά να πει μια ιστορία και, προς τιμήν του, το παραδέχτηκε.
     Κάτι ακόμα πιο εκνευριστικό συνέβη σε μια συνεδρία που αφορούσε στις θεατρικές επιχορηγήσεις. Εκεί και τότε πετάχτηκε ένας νεαρός και υποστήριξε την άποψη πως θα έπρεπε να επιχορηγούνται μόνο θεατρικές παραστάσεις που έχουν σκηνοθέτη με σπουδές, που αλλού, στη σκηνοθεσία! ΄Όταν αντέδρασα μου είπε όταν είμαι άρρωστος να μην πηγαίνω σε γιατρό με πτυχίο και του είπα πως εξισώνει τους υδραυλικούς του σώματος με τους δημιουργούς. Και ευτυχώς το βούλωσε γιατί είχα έτοιμη την ατάκα πως γιατρός με πολλά πτυχία έχει χαντακώσει δικό μου άνθρωπο και έκανε λάθος διάγνωση. Διότι ναι μεν ο γιατρός πρέπει να έχει πτυχίο, αλλά δεν αρκεί. Η ιατρική βεβαίως είναι επιστήμη, αλλά υπάρχουν και καλοί και κακοί γιατροί. ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΟΣΑ ΣΥΝΘΕΤΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΣΕ ΠΥΚΝΩΣΗ.
     Και πριν λίγο καιρό αποχώρησα από μια εκδήλωση, όταν ακολουθώντας εξαιρετικούς συναδέλφους, θα έπρεπε να απαγγείλω την ποίηση κάποιας ποιήτριας που δεν ήταν ποιήτρια, αλλά εκδίδει ακατάπαυστα. Αφού με κόλλησε στον τοίχο μιλώντας μου για την ανωτερότητά της και αυτό που κάνει τη ζωή της πιο σημαντική από αυτήν του περιπτερά ή του μπακάλη, και μόλις άρχισα να διαβάζω για να με ακούσει (κάτι σαν πρόβα) και με ήθελε πιο... επικό και άρχισα να πέφτω πάνω σε στίχους άθλιους, αραιούς, κοινότοπους, την κόλλησα εγώ, αποχωρώντας. Τη θέση μου κάλυψε υπερταλαντούχος συνάδελφος και εγώ έχω το βιβλίο της, σκέφτομαι μάλιστα να μοιράσω αποσπάσματα στους μαθητές μου, όχι για να δουν τι ΔΕΝ είναι ποίηση (αυτό είναι σαφές σε όποια αράδα κι αν πέσεις στην τύχη), αλλά για να δουν τι είναι αυτό που λέμε INSTANT CULT.

     Βεβαίως μόνο η ποίηση έχει γλυτώσει από την ακαδημαική λαίλαπα, προς το παρόν, και γι' αυτό το αναφέρω.  ΄Όλα τα υπόλοιπα, κι αν είναι δυνατόν (!), οι τέχνες, περνάνε σιγά σιγά σε μια ακαδημαική σφαίρα, που χρήσιμη και αποδοτική είναι μόνο σε ανθρώπους που και χωρίς αυτήν, πάλι θα έκαναν καλά τη δουλειά τους. Υπάρχουν θαυμάσιοι σκηνοθέτες με σπουδές και θαυμάσιοι χωρίς. Οι σπουδές είναι καλές, ή άλλοι δρόμοι προσωπικής ανάπτυξης είναι επίσης καλοί, όταν υπάρχει αυτή η ασθένεια που λέγεται ταλέντο. Στις τέχνες λοιπόν και σε όλες τις δουλειές της πνευματικής αλητείας, προέχει αυτή η ασθένεια, ο προσωπικός πολιτισμός και βέβαια η αισθαντικότητα.

     Ας γράψω κι εγώ την αισχρή κοινοτοπία πως με αυτό το κειμανάκι, ένα λιθαράκι θέλω να βάλω, για να αλλάξει ο κόσμος προς τα μένα, και να αναφέρω πως ο σημαντικότερος ΄Ελληνας μελετητής και αναλυτής της Δυτικής Λογοτεχνίας τον εικοστό αιώνα, δεν πήγε ούτε μια μέρα στο πανεπιστήμιο. Δεν τον αναφέρω, όποιος τον βρει, κερδίζει ένα βιβλίο του. (Μπορείτε να με βρείτε στο facebook ή να μου γράψετε ή να με γράψετε).

     Φώτης Αποστολίδης
    

βραβεία θεάτρου Κύπρου

     Αν εξετάσει κάποιος βραβεία κάθε είδους και βεληνεκούς, από την "καλύτερη μηλόπιτα στην Αλαμπάμα", μέχρι τα "Νόμπελ λογοτεχνίας", θα διαπιστώσει πως ανάμεσα σε εξαιρετικές μηλόπιτες (κι ας μην μπορεί να τις δοκιμάσει, παρά μόνο υποθετικά) και θεούς της γραφής (μπορεί να τους δοκιμάσει), υπήρξαν και ατυχή, κατά την κρίση του, περιστατικά. Επειδή για τις μηλόπιτες δεν έχω στοιχεία, μπορώ να αναφέρω τους εθνικούς μας, Ελύτη και Σεφέρη. Σαφώς και ο Σεφέρης δεν είναι ατυχές περιστατικό, υπάρχει όμως μια κοινότητα ανθρώπων που θεωρεί την ποίησή του υπερεκτιμημένη. Κανένας Ρίτσος, κανένας Καββαδίας, κανένας Αναγνωστάκης και σίγουρα κανένας Καζαντζάκης. Σεφέρης: για ανθρώπους της μάρκας μου, ο καλός μας ποιητής, δεν πλησιάζει την απαστράπτουσα σκοτεινή δύναμη ενός Καρυωτάκη. Και αναφέρω το παράδειγμα του Σεφέρη, επειδή υπάρχει μία σεβαστή μειοψηφία που συμμερίζεται αυτές τις απόψεις. ΄Αρα δεν μιλάμε εδώ μόνο για τα γούστα κάποιου Φώτη, αλλά για κάτι που, δίκαια ή άδικα, εκφράζει, εν μέρει κοινές, σκέψεις, που εδώ που τα λέμε ουδέποτε εκφράστηκαν με φρικαλέα "κοινόλεκτα" σχήματα. Στις μειονότητες που παρέμειναν μειονότητες χρωστάει ο κόσμος πολλά: με εξωφρενικές ή όχι αμφισβητήσεις υποσκάπτουν το τέρας του επίσημου πολιτισμού. Αυτού που εξισώνει τον Σολωμό με τον Σεφέρη με την χοντράδα της κατάποσης του υπνωτικού χυμού από χόρτα αμφίβολης ποιότητας: η επιτυχία! Και ο χρόνος δεν βάζει τα πράγματα πάντα στη θέση τους. Το τρισχαριτωμένο "μεγιεμελέ" είναι διαχρονικό τραγούδι, όπως η Συννεφιασμένη Κυριακή.

     Τέτοιες παντρειές και τσουβαλιάσματα, σαν το παραπάνω παράδειγμα, είναι διασκεδαστικά τερτίπια και τίποτε παραπάνω. Σε έναν θεσμό βραβείων, η σοβαρότητα του ίδιου του θεσμού κρίνεται από τις υποψηφιότητες, παρά από την αξία του παραλήπτη του βραβείου. Στην περίπτωση των βραβείων θεάτρου Κύπρου, δεν παρατηρώ, και βεβαίως μιλώ άκρως υποκειμενικά, μια αισθητική (ας πούμε) συνέπεια στις υποψηφιότητες. Εδώ, και ας συγχωρεθούν οι αναφορές διότι μνημόνευσα όλα αυτά, δεν τσακωνόμαστε αν είμαστε Χατζιδακικοί ή Θεοδωρακικοί, δεν είναι δηλαδή θέμα γούστου.  Η ποικιλία και η ανισότητα ποιοτήτων δεν είναι ευχάριστη, αν και κανονικά, και με εκπλήσσει ο εαυτός μου, θα έπρεπε: η αντίφαση είναι άνευ προηγουμένου και ιδού ένα ακόμα τερατώδες παράδειγμα: αν τα βραβεία ήταν αλλού και άλλοτε, θα ήταν σαν να βάζαμε τον (όχι αγαπημένο μου) Αγγελόπουλο, ούτε καν δίπλα στον Δαλιανίδη, αλλά δίπλα στον δημιουργό του υπέροχου, για το είδος του, Ρόδα τσάντα και κοπάνα νούμερο 2.

     Αν και στην κατηγορία των σκηνοθετών δεν παρατηρείται τέτοια ανισορροπία, είναι όλοι τους άξιοι (παρά τις απουσίες που θα μπορούσε ο καθένας μας να επισημάνει), (έτυχε), σε άλλες κατηγορίες συνυπάρχουν πανάξιοι άνθρωποι στη δουλειά τους, με κάτι περιστατικά άλλης κοπής. Στην τελετή - συντέλεια της τελευταίας απονομής στις 27 του Μάρτη, εκφράζεται αυτή η ανισορροπία: η Καραμπέτη και ο Φωκάς Ευαγγελινός, θα αναβιώσουν με σοφιστικέ προθέσεις το "ΜΠΡΑΒΟ ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΓΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ" της Ρούλας Κορομηλά. Αυτό, έρχεται και δένει, προσδίδει μια συνέπεια στη βραδιά και αντιπροσωπεύει τη λογική των υποψηφιοτήτων, αν τις συγκρίνουμε. Η βραδιά θα συντελεστεί με συντελεστές στη συντέλεια καθώς είναι η τελευταία απονομή. ΄Ένα ακόμα στοιχείο που καθιστά τα φετινά βραβεία αμφίβολης χρησιμότητας: τι νόημα έχει να βραβεύεται κάποιος σε έναν θεσμό που ήδη έχει ανακοινωθεί πως καταργείται; Πως η λογική του "όποιος πρόλαβε βραβείο πήρε" θα λειτουργήσει στις ψυχές υποψήφιων και άλλων παριστάμενων; Τι άλλο από την έννοια της συνέχειας προσδίδει κύρος σε έναν τέτοιο θεσμό; Το αγαλματίδιο που παραλαμβάνει ο νικητής στην κατηγορία του, έχει αξία, όταν λειτουργεί ως σκυτάλη για τον επόμενο.

     Η αξιολόγηση καλλιτεχνικού έργου με την συμπλήρωση δελτίων τύπου ΠΡΟΠΟ είναι μια προβληματική κατάσταση. Αυτό όμως που εμένα με καίει εδώ και καιρό είναι η έλλειψη ενός κοινού αισθητικού κώδικα, μιας κοινής αντίληψης για τα πράγματα, που την εννοώ ως ένα συμπαγές σώμα (των δημιουργών και του κοινού) με όλες μας τις απαραίτητες διαφορές: δεν εννοώ κανέναν οδοστρωτήρα, αλλά εκείνη την πυκνότητα που μέσα στη διαφορετικότητα έχει πάνω κάτω μια αντίληψη για το καλό, το κακό ή το μέτριο. Εκεί που άλλου πρέπει να πέσουν τα σύνορα, εμείς πρέπει να τα δημιουργήσουμε, για να τα καταρρίψουμε αργότερα.

     Το τι μπαλαφάρα λέγεται ή γράφεται, το πως σε μια τόσο μικρή και αναμφισβήτητα υποανάπτυκτη πολιτιστικά κοινωνία, στην οποία ο ηθοποιός που αφοσιώνεται στο θέατρο δεν μπορεί να ζήσει από αυτό ή άλλος δεν το τολμά καν και χαραμίζεται σε μαλακίες, το γεγονός πως άνθρωποι που θαυμάζω θα συνυπάρξουν στις 27 του μήνα με "περιστατικά", η συνεχής έκπληξή μου για τη βλακεία που δεν συνηθίζεται η άτιμη, η κόπωση που έρχεται, ακόμα και για δημιουργούς που το παλεύουν ακόμα και είναι ενεργοί, το θαύμα να βλέπεις εξαιρετικό θέατρο, αλλά να στήνεται με αίμα που δεν μπορεί να είναι ανεξάντλητο, με κάνουν να σκέφτομαι διάφορα: κάτι να κάνουμε. Και η φίλη μου η Τ., άξια συνάδελφος, λέει: ''δεν έχω όρεξη να κουνήσω το μικρό μου δαχτυλάκι". Καθώς όλοι μαζί συρφετός, όλοι συνάδελφοι, δεν... δεν λέει...

Φ.Α.

ΥΓ: Στα προηγούμενα βραβεία ο Βαρνάβας Κυριαζής δεν ήταν καν υποψήφιος για την ερμηνεία του στην παράσταση "Κόκκινο".